constateren

Constateren is een Nederlands werkwoord dat betekent vaststellen op basis van waarneming of feitelijke vaststelling. Het verwijst naar het erkennen van een feit nadat men dat feit heeft gezien, gemeten of gerapporteerd. In formele contexten—zoals wetenschappelijke rapporten, medische verslagen, rechtspraak en journalistiek—duidt constateren op een feitelijke bevinding die als basis voor een conclusie dient. In informele taal wordt vaak gekozen voor woorden als merken of opmerken, maar constateren heeft een formeler en objectiever karakter.

Etymologie en verwantschappen: het woord is ontleend aan het Franse constater, met wortels in het Latijnse constatare (“vaststellen, zeker maken”). In het Nederlands is constateerde, geconstateerd, geconstateerd de gebruikelijke vormgeving, waarbij het voltooid deelwoord geconstateerd wordt gebruikt samen met een vorm van hebben.

Grammatica en gebruik: constateren is een regulier werkwoord. Infinitief: constateren; tegenwoordige tijd: ik constateer, jij constateert, hij constateert, wij constateren, jullie constateren, zij constateren. Verleden tijd: constateerde, constateerden. Voltooid deelwoord: geconstateerd, met hulpwerkwoord hebben. Voorbeelden: “De arts constateerde een verhoogde bloeddruk.” “De onderzoekers constateerden een toename van het aantal gevallen.” “Wij constateren dat er sprake is van een fout.” Het zelfstandig gebruik van de bijbehorende nominale vorm is constatering; de bevinding zelf wordt aangeduid met constatering of feitelijke constatering.

Zie ook: waarnemen, vaststellen, constatering. Constateren is vooral typische taal in procedures, rapporten en academische teksten.