comporteren

Comporteren is een Nederlands werkwoord dat betekent zich op een bepaalde manier te gedragen of te handelen. Het wordt vooral in formele of schriftelijke taal gebruikt; in alledaagse spreektaal zegt men vaker eenvoudigweg zich gedragen.

Het woord is ontleend aan het Franse comporter (zich gedragen), via het Franse se comporter of comporter. In het Nederlands wordt het vaak als reflexief werkwoord gebruikt: zich comporteren. Het heeft ook een koppeling met de betekenis “zijn toestand of voorkomen vertonen”, maar in de dagelijkse praktijk verwijst men vooral naar gedrag in sociale contexten.

Gebruik en betekenis: comporteren vindt doorgaans plaats in situaties waarin normen of verwachtingen een rol spelen, bijvoorbeeld professioneel of beleefd handelen. Voorbeelden: iemand moet zich professioneel comporteren op een zakelijke bijeenkomst; het kind wist niet hoe het zich kon comporteren in een drukke zaal. Doorgaans kan het woord een formeler of literair tintje hebben dan zónder reflexief voornaamwoord.

Vervoeging en grammatica: komisch is dat het een regelmatig -eren-werkwoord is. Tegenwoordige tijd: ik comporteer, jij/u comporteert, hij/zij/het comporteert; verleden tijd: ik comporteerde, jij/ u/comporteerde, hij/zij/het comporteerde; voltooid deelwoord: gecomporteerd. Het werkwoord gebeurt vaak met zich, zoals zich comporteren.

Zie ook: zich gedragen, gedrag, normen en gedragsregels. Let op: comporteren wordt niet verward met componeren, dat een andere betekenis heeft (muziek of samenstelling).