chaperoneachtige

Chaperoneachtige is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat wordt gebruikt om eigenschappen of handelingen te beschrijven die lijken op die van moleculaire chaperonnes. Een moleculaire chaperone is een eiwit of factor die de vouwing, de assemblage en de stabilisatie van andere eiwitten ondersteunt zonder zelf deel te nemen aan een definitieve eiwitstructuur. Chaperoneachtige factoren vertonen vergelijkbare functies, maar hoeven niet alle kenmerken van klassieke chaperonnes te bezitten.

In de biologie verwijst de term vaak naar eiwitten of activiteiten die misvouwing en aggregatie onder stress helpen voorkomen, of die de juiste vouwing en assembling van multi-subunit complexes begeleiden. Zulke factoren kunnen functioneren als onafhankelijke chaperones of als co-chaperones die samenwerken met bekende systemen zoals Hsp70 of chaperonines. Eigenschappen die kenmerkend zijn voor chaperoneachtige factoren zijn onder meer binding aan ongevouwde of gedeeltelijk gevouwde eiwitten, stabilisatie tijdens kritische stappen en het vergemakkelijken van correcte interacties tussen subunits.

De term wordt ook in een bredere, minder formele zin toegepast om iets of iemand te beschrijven die toezicht houdt of begeleidt op een zorgvuldige of beschermende manier, verwijzend naar de sociale betekenis van een chaperone. In wetenschappelijke literatuur is “chaperoneachtige activiteit” een descriptieve aanduiding die aangeeft dat een eiwit of factor mogelijk een rol speelt in chaperonische processen, zonder dat het een definitieve classificatie impliceert.