celstructuur

Celstructuur verwijst naar de organisatie van de onderdelen van een cel en naar de wijze waarop deze onderdelen samenwerken bij levensprocessen. Er bestaan belangrijke verschillen tussen prokaryote en eukaryote cellen: prokaryoten hebben geen kern en geen membraangebonden organellen, terwijl eukaryoten wel een kern en diverse compartimenten bevatten.

In eukaryote cellen ligt de genetische informatie in een kern die omgeven is door een kernmembraan. Buiten de kern bevinden zich membraangebonden organellen zoals mitochondriën, chloroplasten in planten en algen, endoplasmatisch reticulum (ruw en glad ER), Golgi-apparaat, lysosomen en peroxisomen. Ribosomen leveren de eiwitsynthese, en het cytoplasma bevat het cytosol waar vele metabole reacties plaatsvinden. Het cytoskelet, bestaande uit microtubuli, actinefilamenten en tussenfilamenten, geeft structuur en transporteert materialen binnen de cel. Transport tussen compartimenten verloopt via vesicles en processen als endocytose en exocytose.

De celmembraan, een fosfolipiden dubbellaag met ingebedde eiwitten, reguleert wat de cel in- en uitgaat. Plant- en schimmelcellen hebben vaak een celwand en een centrale vacuole, terwijl dierlijke cellen doorgaans geen celwand hebben en meerdere kleinere vacuolen kunnen bevatten. Plantencellen bevatten bovendien chloroplasten en kunnen via fotosynthese energie uit licht halen.

De celstructuur is dynamisch en functioneel afgestemd op de specifieke rol van de cel en zijn omgeving, met integratie van signaalontvangst, energiebeheer en materiaaltransport.