celbeweging

Celbeweging is het proces waarbij cellen zich verplaatsen, hun vorm veranderen of hun structuur herschikken om een doel te bereiken. Het speelt een sleutelrol in embryonale ontwikkeling, weefselremodellering, het immuunsysteem, genezing en het bereik van kanker, waar cellen kunnen migreren naar andere delen van het lichaam.

De beweging wordt mogelijk gemaakt door een dynamische reorganisatie van het cytoskelet (actine en microtubuli) en betrokken motoren zoals myosine. Verschillende migratieroutes bestaan: amoeboid beweging waarbij de cel zich uitstrekt via pseudopodiën; mesenchymale migratie met adhesies aan het extracellulaire matrix en contractie; en beweging die in sommige cellen afhankelijk is van flagella of cilia voor voortbeweging.

Chemotaxis en signaalnetwerken sturen richting en snelheid. Cellen detecteren chemische gradienten via receptoren; polarisatie van signaling, zoals PI3K en PIP3, leidt tot gerichte actine-ontwikkeling en protrusies.

Regulatie vindt plaats via Rho-family GTPasen (Rac1, Cdc42, RhoA), die actine reorganiseren en adhesie-schakelingen regelen. Adhesie-moleculen zoals integrines koppelen cellen aan het ECM. De mechanische eigenschappen van de omgeving (stijfheid, porositeit) beïnvloeden migratie via mechanotransductie.

Toepassingen en het onderzoek: celbeweging is cruciaal voor ontwikkeling en wondgenezing, en wordt onderzocht in immuunrespons en kanker. In laboratoria worden assays zoals een scratch- of transwell-migratietest gebruikt om migratie te bestuderen, vaak ondersteund door live-cell imaging.