casusmatig

Casusmatig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iets gebaseerd is op specifieke gevallen of per geval wordt behandeld, in tegenstelling tot een algemene of systematische aanpak. Een casusmatige benadering kijkt naar de kenmerken en omstandigheden van individuele situaties en probeert beslissingen te nemen op basis van die concrete gevallen in plaats van op universele regels.

Deze term kan neutraal zijn, bijvoorbeeld in vakgebieden waar maatwerk essentieel is, zoals in de geneeskunde of in juridisch handelen. Tegelijk kan casusmatig ook een pejoratieve bijklank hebben wanneer het wordt gebruikt om een redenering als ongeneraliseerbaar of fragmentarisch af te schilderen, vooral als er te weinig aandacht is voor algemene principes of consistentie.

Toepassingsgebieden en voorbeelden: in de rechtspraak kan casusmatig handelen betekenen dat beslissingen vooral afgaan op de feiten van het desbetreffende geval en minder op precedenten; in de geneeskunde kunnen behandelplannen per patiënt worden aangepast aan individuele omstandigheden; in beleid kan een casusmatige aanpak leiden tot ad hoc maatregelen in plaats van brede, vooraf vastgestelde regels. In onderzoek en onderwijs kan het verwijzen naar studieontwerpen of lesmethoden die sterk afhankelijk zijn van specifieke situaties of gevallen.

Etymologie en verwante termen: casusmatig komt van casus (geval) via het Latijn; verwante termen zijn casuïstisch en ad hoc. Het verschil ligt vaak in nuance: casusmatig benadrukt het per-geval aspect, terwijl casuïstisch vaker wijst op een redeneringsmethode die uit afzonderlijke gevallen algemene conclusies probeert af te leiden.