cacheefficiëntie

Cacheefficiëntie is de mate waarin een computerprogramma cachegeheugen effectief benut om geheugenlatentie te verlagen en uitvoeringstijd te verkorten. Het gebeurt met behulp van cachehits en cachemisses, die samen de gemiddelde toegangstijd beïnvloeden. Doorgaans geldt: hoe hoger de cachehitratio, des te sneller de uitvoering.

Belangrijke concepten zijn temporal locality en spatial locality. Temporal locality houdt in dat recente data waarschijnlijk opnieuw nodig is; spatial locality betekent dat nabije gegevens vaak samen worden opgehaald. Cachegeheugen werkt in blokken of cachelijnen, en de grootte en organisatie van de cache (direct-toegewezen, set-geassocieerd, of volledig geassocieerd) bepalen hoe efficiënt referenties worden beantwoord.

Cachemisses bestaan uit compulsory (cold) misses bij de eerste referentie, conflict misses als gevolg van beperkte associativiteit, en capacity misses wanneer de werkgrootte groter is dan de cache. Het patroon van geheugentoegang, data-indeling en loopstructuur kunnen missies verhogen of verlagen. Moderne CPUs gebruiken vaak prefetching en streamingtechnieken om missies te verminderen.

Prestatiemeting omvat cachehitratio, missratio en de gemiddelde geheugentoegangstijd (AMAT). Een eenvoudige benadering is EAT = Hittime + Missrate × Misspenalty, waarbij de penalty de extra tijd door een miss aangeeft.

Optimalisatie richt zich op het verbeteren van lokale referenties: data-herindeling voor contig geheugen, looptiling en blocking, herordening van lussen, en het vermijden van onhandige strides. Padding, data-alignment en het gebruik van cache-vriendelijke datastructuren dragen bij. Software- en hardwarematige voorspellings- en prefetchingtechnieken kunnen de efficiëntie verder verhogen.

Bij multicore systemen beïnvloedt cachecoherentie de efficiëntie. Caches delen soms data en gebruiken coherentieprotocollen zoals MESI; onbedoelde synchronisatie of false sharing kan de prestaties beperken.

Cacheefficiëntie blijft een kernaspect van prestatie-optimalisatie en wordt vaak onderzocht via profiling en microarchitectuuroptimalisatie.