biocompatibiteit

Biocompatibiliteit is de eigenschap van een materiaal om in een medische context samen te functioneren met het menselijk lichaam, zonder onaanvaardbare negatieve reacties op te roepen. Het begrip verwijst naar de reactie van weefsels en cellen op het materiaal en is afhankelijk van de specifieke toepassing, het type contact en de duur van blootstelling.

Biocompatibiliteit is contextafhankelijk; een materiaal kan biocompatibel zijn voor korte contactperiodes met de huid maar niet voor chronelijke implantatie. De beoordeling houdt rekening met het soort interactie (invasief implantaat, extern device in contact met slijmvliezen), de locatie in het lichaam, de stofeigenschappen en de mogelijke afgifte van chemische stoffen of deeltjes.

Beoordeling gebeurt via in vitro- en in vivo-testen, gevolgd door klinische evaluatie. Internationale normen bieden richtlijnen voor biologische evaluatie van medische materialen, met ISO 10993 als belangrijkste referentie. Tests omvatten meestal cytotoxiciteit, sensibilisatie, irritatie, genotoxiciteit en systemische toxiciteit; bij implantsituaties worden vaak langetermijnstudies vereist.

Voorbeelden van materialen die vaak als biocompatibel worden beschouwd in specifieke toepassingen zijn titanium en titaniumlegeringen, bepaalde keramieken, en biocompatibele polymers zoals medische grade silicones of polyurethaan. Biocompatibiliteit betekent echter niet dat een materiaal overal en altijd veilig is: er kunnen bijvoorbeeld lokale ontsteking, corrosie, slijtage-deeltjes of leachables optreden die mogelijk systemische effecten kunnen hebben.