beursvolatiliteit

Beursvolatiliteit is de mate waarin de prijzen van aandelen en andere effecten op de beurs fluctueren over een bepaalde periode. Het dient als maatstaf voor de onzekerheid of het risico in prijsbewegingen. Volatiliteit wordt meestal uitgedrukt als de standaarddeviatie van rendementen. Er zijn twee hoofdsoorten: historische (realized) volatiliteit en impliciete volatiliteit. Historische volatiliteit berekent men uit de rendementen van een periode, bijvoorbeeld r_t = ln(P_t/P_{t-1}); de standaarddeviatie van deze rendementen wordt omgezet naar een jaarlijkse volatiliteit door te vermenigvuldigen met sqrt(252). Impliciete volatiliteit volgt uit optieprijzen en weerspiegelt de marktverwachte volatiliteit voor de komende periode; volatiliteitsindices zoals de VIX geven een indicatie van de verwachte Amerikaanse marktonzekerheid, terwijl regionale varianten bestaan voor Europese markten.

Oorzaken van volatiliteit zijn onder meer economische cijfers, rentebesluiten, bedrijfsnieuws, geopolitieke ontwikkelingen en marktkapitalisatie/herstel van liquiditeit. Hoge volatiliteit wijst op grotere prijsbewegingen en hogere onzekerheid; lage volatiliteit op een relatief stabiele markt.

Toepassingen en implicaties: beleggers gebruiken volatiliteit voor risicobeheer, instrumentkeuzes en voor optiespricing. Volatiliteit is een sleutelparameter in modellen als Black-Scholes en bij het inschatten van risico’s (VaR, stress tests). Belangrijk punt: historische volatiliteit geeft geen garantie voor toekomstige bewegingen, en impliciete volatiliteit kan per onderliggende instrument en termijn verschillen.