beschikbaarheidseisen

Beschikbaarheidseisen zijn specificaties die aangeven in welke mate een systeem, dienst of component bereikbaar en operationeel moet zijn voor gebruikers. Ze maken deel uit van niet-functionele eisen en worden vaak vastgelegd in een servicelevel agreement (SLA) of in een technisch ontwerp. Een beschikbaarheidseis omvat doorgaans een doel voor uptime en randvoorwaarden zoals onderhoudsvensters en hersteltijden.

Belangrijke concepten bij beschikbaarheid zijn onder meer uptime, downtime, RTO (recovery time objective) en RPO (recovery point objective), evenals MTBF (mean time between failures) en MTTR (mean time to repair). Beschikbaarheid kan worden gerealiseerd door redundantie, failover, clustering, load balancing, regelmatige back-ups, geografische spreiding en voortdurende monitoring. Ook governance rond change management en onderhoud is essentieel om ongewone uitval te voorkomen.

Meting en beoordeling vinden meestal plaats door te berekenen welk percentage van de tijd een dienst operationeel is gedurende een meetperiode. Voorbeeldtargets zijn 99,9% uptime (ongeveer 8,8 uur downtime per jaar), 99,99% uptime (~5,3 minuten downtime per jaar) en 99,999% uptime (~31 seconden downtime per jaar).

Relatie met beheer en continuïteit: beschikbaarheidseisen worden vaak afgeleid uit bedrijfscontinuïteitsbeleid en IT-servicemanagement. Ze beïnvloeden risicobeheersing, contractuele afspraken met leveranciers en de planning van technische maatregelen zoals redundantie en failover. Typische referenties en concepten komen uit kaders als ITIL, ISO/IEC 20000 en ISO 22301.