bergketens

Een bergketen is een langgerekte serie bergen die als geologische eenheid sameningen vormen. Ze bestaan uit hoogten die elkaar doorgaans opeenvolgen langs een bepaald traject en vaak bestaan uit ruggen, toppen, cols en diepe dalen. Bergketens kunnen zich uitstrekken over duizenden kilometers en komen op vrijwel alle continenten voor.

Ontstaan en structuur

Bergketens ontstaan door lange-termijn tektonische processen. Continentale botsingen, onder andere wanneer twee aardplaten tegen elkaar schuren, leiden tot opheffing en vervorming van gesteentes. Ook subductie langs oceaanrijen en lateraal geplaatste bewegingen kunnen bergen doen rijzen. De resultaten zijn complexe structuren waarin gesteentes worden opgehoopt, geplooid of gebroken. Erosie door wind, water en ijs werkt het relief voortdurend bij, waardoor waterschappen, valleien en hoogteverschillen ontstaan.

Types en wereldbeelden

Veel bergketens maken deel uit van langere orogenese-belts, zoals de Alpide gordel die van Europe naar Azië loopt, met de Alpen, de Himalaya en verwante ketens. Andere bekende ketens zijn de Andes in Zuid-Amerika, de Rocky Mountains in Noord-Amerika, de Karpathen en de Pyreneeën in Europa, en het Atlasgebergte in Afrika. Bergketens variëren in rotsopbouw: metamorfe, sedimentaire en soms magmatische gesteentes kunnen elkaar afwisselen, afhankelijk van de geologische geschiedenis.

Impact en gebruik

Bergketens beïnvloeden klimaat, waterbeheer en biodiversiteit; gletsjers en neerslag leveren bronnen voor rivieren. Ze vormen tevens belangrijke gebieden voor toerisme, sport en exploratie, maar brengen ook risico’s met zich mee, zoals aardverschuivingen en lawines. Bergketens blijven actief veranderen door geologische processen en klimaatverandering.