beleidsevaluaties

Beleidsevaluaties zijn systematische beoordelingen van beleid of programma's met als doel vast te stellen of ze doelstellingen halen, welke effecten optreden en of middelen efficiënt worden ingezet. Ze leveren verantwoording aan bestuurders en burgers en dienen tegelijk als instrument voor leren en verbetering. Evaluaties vinden op verschillende momenten plaats, zoals ex-ante (ontwerpbeoordeling en voorspellende analyse), mid-term en ex-post. Een veelgebruikte aanpak is het opzetten van een theorie van verandering of logica-model waarin activiteiten, outputs en gewenste outcomes met elkaar verbonden worden, en waarin geschikte indicatoren zijn vastgesteld.

Typen evaluaties omvatten: proces- of implementatie-evaluaties (voering en uitvoeringsefficiëntie); effect- of resultaten evaluaties (beoogde en ongewenste uitkomsten); en economische evaluaties (kostenefficiëntie, kosten-baten- of kosten-effectiviteitsanalyse). Methodologisch is een mix gebruikelijk: kwantitatieve ontwerpen zoals quasi-experimentele studies (difference-in-differences, propensity score matching) en waar mogelijk randomised controlled trials; kwalitatieve benaderingen zoals interviews, documentanalyse en casestudies. Data komen uit administratieve bronnen, surveys en veldobservaties.

Belanghebbenden omvatten beleidsmakers, evaluatoren, onderzoekers en begunstigden. De bevindingen worden gebruikt om beleid aan te passen, begrotingen en implementatie te heroverwegen en meer efficiënt te maken. Uitdagingen zijn attributie van effecten, gebrek aan geschikte controlegroepen, data-tekorten en politieke invloeden. Internationale kaders zoals OECD-DAC evaluatiecriteria (relevantie, effectiviteit, efficiëntie, impact en duurzaamheid) vormen veelal de richting voor kwaliteitsvolle beleidsevaluaties.