archiefverwantschappen

Archiefverwantschappen zijn de relaties tussen archiefcollecties die voortkomen uit gedeelde herkomst, functie, onderwerp of historische context. Ze ontstaan doordat archieven worden gevormd door dezelfde organisatie, persoon of instelling, of doordat verschillende organisaties aan een gezamenlijk project of thema hebben gewerkt. Verwantschappen helpen onderzoekers bij het ontdekken van relevante bronnen buiten een enkele collectie en ondersteunen het reconstrueren van de bredere context van een historisch fenomeen.

In de praktijk worden archiefverwantschappen vastgelegd in beschrijvingen en finding aids, vaak als verwijzingen of kruisverbanden. Ze maken gebruik van archiefkundige normen en metadata, zoals ISAD(G), ISAAR(CPF) en, waar mogelijk, EAD, zodat verwante stukken op elkaar kunnen worden gezocht. Verwantschappen kunnen op verschillende niveaus voorkomen, bijvoorbeeld tussen fondsen, series of individuele stukken, en kunnen zowel provenance- als themagericht zijn.

Typen verwantschappen omvatten onder meer: provenance-based relaties (gelijke oorsprong of bewaringsketen), function-based relaties (vergelijkbare activiteiten of processen), subject-based relaties (overeenkomende thema’s), en geografische of temporele verbanden (plek- of tijdgebonden context). Ook interinstitutionele verbindingen ontstaan wanneer overeenkomende bronnen bij verschillende archieven aanwezig zijn.

Voordelen van archiefverwantschappen zijn verbeterde vindbaarheid, betere contextualisering, en vruchtbare samenwerking tussen instellingen. Ze dragen bij aan de naleving van het beginsel van respect des fonds en aan duurzame toegankelijkheid van collecties. Uitdagingen zijn inconsistentie in beschrijvingspraktijken, variatie in catalogisering en beperkingen door privacy, rechten of aggregatie van gegevens.