aneurisme

Een aneurisme is een plaatselijke verwijding van een slagader door verzwakte vaatwand. Bij een ware aneurisma zijn alle drie de lagen van de vaatwand betrokken; een pseudoaneurysme ontstaat bij een scheur met een buitenwand die niet uit de normale lagen bestaat.

De meeste aneurismes ontstaan in de aorta (abdominale of thoracale) of in de hersenen ( Berry-aneurysma in de cirkel van Willis). Ook buiten de aorta en hersenen kunnen aneurismes voorkomen in perifere slagaders.

Belangrijke risicofactoren zijn leeftijd, mannelijke sekse, roken, hypertensie en atherosclerose. Gezins- of erfelijke aandoeningen zoals Marfan-, Ehlers-Danlos- of andere vasculaire ziekten verhogen het risico. Vaak blijven aneurismen lange tijd asymptomatisch.

Klachten hangen af van locatie en grootte. Niet-rupture aneurismen veroorzaken zelden klachten; ruptuur leidt tot ernstige pijn, beroerte of inwendige bloedingen en kan levensbedreigend zijn. Complicaties zijn onder meer ruptuur, embolie en compressie van omliggende structuren.

Diagnose gebeurt meestal met beeldvorming: echografie voor AAA, CT- of MR-angiografie voor details, en invasieve angiografie indien nodig.

Behandeling is afhankelijk van grootte, locatie en groei. Kleine aneurismen worden vaak gevolgd; grotere of symptoomgevende aneurismen worden operatief hersteld met open chirurgie of endovasculaire therapie (bijv. EVAR/TEVAR, coiling of stenting). Bij ruptuur geldt spoedzorg.

Preventie richt zich op risicofactoren: stoppen met roken, controle van bloeddruk en lipiden. Regelmatige screening is aanbevolen bij risicogroepen (bijv. oudere mannen met een geschiedenis van roken voor AAA).