alergenów

Alergenów to czynniki biologiczne lub chemiczne, które u osób z predyspozycją wywołują reakcję alergiczną. W wielu przypadkach odpowiedź ma charakter IgE-zależny: po pierwszym kontakcie organizm wytwarza swoiste przeciwciała IgE, które przylegają do komórek tucznych i bazofilów. Przy ponownym kontakcie alergen łączy się z IgE na powierzchni tych komórek, co wywołuje degranulację i uwolnienie mediatorów, takich jak histamina. Skutek to objawy zapalne i alergiczne. Reakcje mogą być ograniczone do skóry i błon śluzowych lub obejmować układ oddechowy, a w cięższych przypadkach prowadzić do groźnych dla życia reakcji.

Najczęstsze alergeny to pyłki roślin (drzew, traw, chwastów), roztocza domowe, pleśnie oraz pokarmy (mleko, jaja, orzeszki ziemne, orzechy, soja, gluten, ryby, skorupiaki). Inne źródła to jad owadów, lateks i czynniki środowiskowe związane z pracą. Alergeny mogą być inhalacyjne, pokarmowe, kontaktowe lub związane z ekspozycją zawodową. Objawy zależą od drogi kontaktu i mogą obejmować katar, kichanie, świąd skóry, wysypkę, pokrzywkę, duszność, a w ciężkich przypadkach wstrząs anafilaktyczny.

Diagnoza opiera się na wywiadzie i testach diagnostycznych, takich jak testy skórne (prick test) i oznaczenie swoistych IgE w surowicy; w niektórych przypadkach stosuje się testy prowokacyjne. Leczenie obejmuje unikanie alergenów, leczenie objawowe (antyhistaminiki, kortykosteroidy, leki rozszerzające oskrzela) oraz plan działania na wypadek ciężkiej reakcji, z dawką adrenaliny w razie anafilaksji. W odpowiednich przypadkach rozważa się immunoterapię alergenową prowadzaną pod opieką specjalisty.