afkeurenswaardig

Afkeurenswaardig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat een handeling, opvatting of gedrag beschrijft dat moreel verwerpelijk is en derhalve afkeuring verdient. Het drukt uit dat zo’n handelen niet slechts ongeschikt is, maar aanstootgevend of verwerpelijk wordt geacht door betrekkelijk grote delen van de samenleving.

Etymologie en grammatica: afkeurenswaardig is samengesteld uit afkeuren (condemne­re, afwijzen) en waardig (waardig). Het betekent letterlijk “waardig van afkeur” en wordt zowel attributief als predicatief gebruikt: afkeurenswaardig gedrag, het gedrag is afkeurenswaardig.

Usage en nuance: het woord komt vooral voor in formele, journalistieke of kritische contexten. Het geeft een sterke normative mayordoon aan. Het roept morele veroordeling op zonder per se strafbaarheidsaspecten op te werpen; het gaat eerder om wat als ethisch of maatschappelijk onacceptabel wordt gezien. In minder formele taal kan men vaak kiezen voor termen als verwerpelijk of onacceptabel, afhankelijk van de intensiteit.

Synoniemen en verwante termen: verwerpelijk, verachtelijk, onethisch, onbehoorlijk, afkeurbaar. Tegenovergestelde termen: aanvaardbaar, acceptabel, gepast.

Voorbeeldzinnen: De uitlatingen van de politicus waren afkeurenswaardig en werden breed veroordeeld. Het geweld tegen demonstranten is afkeurenswaardig en onacceptabel. Het gedrag van het bedrijf werd afkeurenswaardig genoemd door vakbonden en maatschappelijke organisaties.

Zie ook: afkeuren (werkwoord) en afkeur (concept van verontwaardiging).