actiewaarde

Actiewaarde, letterlijk actie-waarde, is een term uit het Nederlands die verwijst naar de waarde of gewichtstoekenning die wordt toegekend aan een voorgenomen handeling binnen een besluitvormingskader. Het beschrijft hoe aantrekkelijk of verdedigbaar een actie is ten opzichte van alternatieven, op basis van verwachte resultaten, kosten en mogelijke morele overwegingen.

In de decision theory en economie kan actiewaarde worden geïnterpreteerd als een utiliteit of nuttigheidswaarde van een handeling: een numerieke score die voortkomt uit een functie die uitkomsten, kansen en voorkeuren van actoren combineert. In de ethiek en deontische logica kan actiewaarde eveneens morele gewichtstoekenning bevatten, dat wil zeggen de mate van rechtmatigheid, plicht of goedkeur van een actie.

In de kunstmatige intelligentie en geautomatiseerde besluitvorming fungeert actiewaarde vaak als een scoringcomponent in actie-selectie-algoritmes, waarbij factoren zoals risico, haalbaarheid, tijd en maatschappelijke effecten in de score kunnen worden geïntegreerd.

Methoden om actiewaarde te kwantificeren omvatten verwachte utiliteit, multi-criteria-analyse, gewogen som, en het Analytic Hierarchy Process; in elk geval is het doel om acties op een consistente manier te rangschikken. Het begrip kan variëren per vakgebied, en sommige bronnen gebruiken termen als utiliteitswaarde of waardering van handelingen als synoniemen.