Voortijdige

Voortijdige is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betekenisvol is als “prematuur” of “ongewoon vroeg”. Het geeft aan dat iets eerder gebeurt of plaatsvindt dan gebruikelijk, gepland of gewenst. De term is samengesteld uit voor- (voor) en tijdig (op tijd) en heeft daarmee letterlijk de lading ‘eerder op tijd’. In het dagelijks taalgebruik verschijnt voortijdig vooral in formele of specialistische contexten.

In de gezondheidszorg wordt voortijdig vooral gebruikt in obstetrie en neonatologie, bijvoorbeeld bij voortijdige bevalling, waarbij een baby vóór de uitgerekende datum wordt geboren. Verder kan de term voorkomen bij voortijdige veroudering van cellen of weefsels in wetenschappelijke discussies over degeneratie en vernieuwing. Daarnaast komt voortijdig voor in juridische of organisatorische contexten, zoals voortijdige beëindiging van een contract of voortijdige vrijlating.

In tegenstelling tot vroegtijdig kan voortijdig een formeler of technischer register oproepen, met nadruk op de afwijkende timing of de ongunstige aard van het voorval. Vroegtijdig is bovendien veel gangbaarder in informeel taalgebruik en algemene communicatie.

Zie ook: premature bevalling, vroegtijdig, premature.