Verschijnsel

Verschijnsel is een Nederlands woord dat wordt gebruikt voor een waargenomen gebeurtenis, eigenschap of toestand die met het oog of meetinstrument kan worden vastgesteld. Het kan verwijzen naar iets concreets in de natuur, maar ook naar een patroon in data, gedrag of cultuur. In het dagelijks taalgebruik roept het vaak de connotatie op van iets merkbaar of opvallend.

Etymologisch komt verschijnsel van verschijnen, wat “om te verschijnen” betekent. Het achtervoegsel -sel duidt een ding of verschijningswijze aan. In sommige contexten wordt onderscheid gemaakt tussen verschijnsel en fenomeen: fenomeen heeft soms een hogere theoretische lading, bijvoorbeeld in wetenschappelijke beschouwingen, terwijl verschijnsel breder en alledaagser kan zijn.

Toepassingsgebieden: in de natuurwetenschappen benoemt men verschijnselen als observeerbare feiten zoals lichtbreking of diffractie; in de sociale wetenschappen kan men spreken van verschijnselen als migratiepatronen of bevolkingsdynamiek. In de geneeskunde verwijst verschijnsel ook naar wat zich klinisch presenteert, vaak als symptomen, hoewel symptoom de gangbare term is in medische communicatie.

Voorbeelden zijn onder meer optische verschijnselen zoals lichtbreking en diffractie, of maatschappelijke verschijnselen zoals migratiepatronen. Het begrip dient als generieke aanduiding die nog nader verklaard of onderzocht kan worden, afhankelijk van de context.