Veiligheidscatena

Veiligheidscatena is een concept in de veiligheidwetenschap dat verwijst naar een opeenvolging van beschermende maatregelen die samen een keten vormen om schade of ongevallen te voorkomen in een systeem, proces of organisatie. Het idee is dat elke schakel in de keten de kans op schade verlaagt en dat, bij falen van een schakel, de overige schakels alsnog bescherming bieden.

De term combineert veiligheid en catena (keten). In de literatuur wordt het gezien als een benadering van defense-in-depth, waarbij meerdere, onafhankelijk ontworpen lagen elkaar aanvullen en elkaar opvangen bij fouten of variaties in omstandigheden.

Een typische veiligheidscatena omvat intrinsieke veiligheid en ontwerpkeuzes, fysieke en operationele barrières, detectie- en monitoringsystemen, automatische mitigatie of uitschakelfuncties, menselijke interventie, noodprocedures en herstel- en leercycli die continu worden geëvalueerd.

Toepassingen zijn onder meer industriële processen en chemische planten, bouw en infrastructuur, gezondheidszorg, transport en softwareveiligheid. In elk domein helpt de catena bij het prioriteren van risicobeperking, het toewijzen van verantwoordelijkheden en het plannen van testen en onderhoud.

Voordelen zijn redundantie, betere veerkracht en een systematische aanpak van risico’s; nadelen zijn onder meer complexiteit, kosten en de noodzaak van voortdurende evaluatie en training om effectief te blijven.

Zie ook: defense-in-depth, risk assessment, LOPA, veiligheidscyclus.