Temperaturvariatie

Temperaturvariatie is het bereik waarover de temperatuur in een gebied of tijdsinterval varieert rond een centrale waarde. Variatie kan temporeel zijn, bijvoorbeeld over een dag of een jaar, of ruimtelijk, over een gebied met verschillende kenmerken. In weer- en klimaatwetenschap worden vaak onderscheid gemaakt tussen diurnale variatie en seizoensvariatie.

Oorzaken zijn onder meer zoninstraling, weerspatronen, hoogte, nabijheid van water en stedelijke invloeden. Microklimaten ontstaan door schaduw, wind en bebouwing. De mate van variatie hangt af van de observeerschaal: hoe korter de tijd en hoe fijner de ruimte, hoe groter de variabiliteit kan lijken.

Variatie wordt gemeten met statistische maten zoals bereik, standaarddeviatie en variantie; soms wordt ook het diurnaal temperatuurbereik (DTR) genoemd. Data komen van weerstations, satellieten en radiosondes; de kwaliteit vereist homogenisatie en consistente ruimtelijke en temporele schaling.

Temperatuurvariatie beïnvloedt ecosystemen, landbouw en menselijke activiteiten. Grote dag-nachtverschillen kunnen plantfenologie en diergedrag sturen; extreme temperaturen brengen risico's voor gewassen, infrastructuur en gezondheid. Het beïnvloedt ook energieopwekking en -gebruik via de vraag naar verwarming en koeling.

Onderzoek naar veranderingen in variabiliteit is cruciaal naast trends in gemiddelden, omdat toenemende variatie risico's en kansen kan verschuiven. Regionale modellering en langjarige datasets helpen bij het plannen van aanpassing en beleid.