Tegenhouden

Tegenhouden is een Nederlands werkwoord met meerdere verwante betekenissen. Het kan betekenen: iemand of iets weerhouden of hinderen zodat een handeling niet kan worden uitgevoerd, een proces vertragen of stoppen, of emoties, gemoedstoestanden of ademhaling bedwingen. Het wordt vaak gebruikt in zowel letterlijke als figuurlijke zin: zo kan de politie iemand tegenhouden, maar ook bezuinigingen kunnen economische groei tegenhouden.

Etymologie en grammatica: tegenhouden is opgebouwd uit het werkwoord houden met het voorzetsel tegen, wat “tegen” of “tegenover” aangeeft. Het is een werkwoord met een prefix dat vaak als een samengesteld werkwoord wordt gezien. In de voltooide tijd wordt het participium tegengehouden: “Hij heeft hem tegengehouden.” De tegenwoordige tijd is bijvoorbeeld: ik houd tegen, jij houdt tegen, hij houdt tegen. In zinnen met een lijdend voorwerp komt het pronomen meestal tussen het onderwerp en het werkwoord: “Ik houd hem tegen.”

Gebruik en nuances: tegenover elkaar staande betekenissen zijn onder meer stoppen of remmen (fysiek of figuurlijk), en het tegenhouden van impulsen of emoties. Synoniemen zijn onder meer voorkomen, beletten, remmen, beperken. Het werkwoord kan both letterlijk (een politieman die een menigte tegenhoudt) of figuurlijk (beleid dat de groei tegenhoudt) worden toegepast.

Voorbeelden:

- De politie hield de menigte tegen.

- De regen hield ons tegen om naar buiten te gaan.

- Ze probeerde haar tranen tegen te houden.

- De maatregelen hielden de economische groei tegen.