Stofvrijhouding

Stofvrijhouding is een verzamelnaam voor maatregelen en praktijken die bedoeld zijn om stof- en deeltjescontaminatie in een ruimte of proces te voorkomen. Het doel is een omgeving te realiseren waarin deeltjesniveaus en contaminatie tot een minimum beperkt blijven, met name in productie, laboratoriumwerk en onderzoek.

Belangrijke elementen omvatten bouw- en installatieontwerp dat een stofarme werking mogelijk maakt; geconditioneerde lucht met filtratie (HEPA of ULPA); overdruk en voldoende ventilatie; materialen en oppervlakken die makkelijk schoon te maken zijn; en een systematische reiniging en preventief onderhoud van ruimten en apparatuur.

Operationele praktijken omvatten onder meer strikte kleed- en hygiëneprocedures (kleding, haarnetjes, handschoenen), gestandaardiseerde werkmethoden voor het hanteren van materialen en producten, en het beperken van mogelijk stofgenererende activiteiten. Een goed ontworpen opslag- en verpakkingsinrichting draagt bij aan het beperken van stofblootstelling en kruiscontaminatie.

Monitoring en normen omvatten cleanroomclassificatie volgens ISO 14644 (bijv. ISO-klassen variërend van ISO 5 tot ISO 8), het gebruik van partikelmeters en microbiologisch toezicht, en periodieke kalibratie en inspectie. Transparante documentatie en traceerbaarheid zijn belangrijk voor verificatie van de stofvrijhouding.

Toepassingsgebieden en belang: stofvrijhouding is cruciaal in farmaceutische productie, halfgeleider- en elektronica-industrie, medische hulpmiddelen, voedselverpakkingen en laboratoriumonderzoek. Het handhaven van stofvrijhouding verbetert kwaliteit, productintegriteit en veiligheid, maar vereist continue investeringen in ontwerp, processen en training.