Stofgevaar

Stofgevaar is het risico dat voortvloeit uit de aanwezigheid van stofdeeltjes in de lucht op werkplekken en in productie-omgevingen. Het omvat gezondheidsrisico’s door inhalatie, huid- en oogcontact, en bij sommige stoffen ook toxiciteit of carcinogeniciteit. Daarnaast kan fijn droog stof brand- of ontploffingsgevaar opleveren als de stof brandbaar is en onder geschikte omstandigheden wordt verspreid.

Gezondheidsrisico’s ontstaan vooral door inademing van fijn stof. Deeltjes kleiner dan ongeveer 10 micron kunnen diep in de longen doordringen. Langdurige of hoge blootstelling kan leiden tot chronische luchtwegaandoeningen, irritatie van ogen en huid, en bij sommige stoffen tot ernstige aandoeningen zoals silicose of stofgerelateerde longaandoeningen. Sommige stofsoorten zijn bovendien giftig of carcinogeen.

Bij brandbare en fijn verdeelde stof kan een stofexplosie optreden onder bepaalde omstandigheden, zoals voldoende stofconcentratie, een ontstekingsbron en een ruimte waarin de stof zich kan ophopen. Dit vereist strikte stofbeheersing en goede werkplekuitrusting.

Veel voorkomende stofsoorten en sectoren met stofgevaar zijn hout- en textielstof, meel- en suikerpoeder in de voedingsindustrie, en verschillende poeders in de chemische en metaalbewerkingsindustrie.

Beheersing volgt de hiërarchie van controlemaatregelen: elimineren of substitueren waar mogelijk; technische maatregelen zoals lokale afzuiging en afzuigsystemen ter bron; afdichting en natte methoden ter stofbeheersing; organisatorische maatregelen als planning, onderhoud en schoonmaak; en ten slotte persoonlijke beschermingsmiddelen. Daarnaast zijn blootstellingmetingen en risicobeoordelingen gebruikelijk.

Regelgeving varieert per land, maar meestal bestaan er grenswaarden voor stofblootstelling, eisen aan afzuiging en persoonlijke beschermingsmiddelen, en regels voor inspectie en training in stofbeheer.