Rectilineair

Rectilineair is een term uit het Nederlands die verwijst naar zaken die met rechte lijnen te maken hebben of die een beweging langs een rechte lijn beschrijven. In de wiskunde en geometrie wordt een object als rectilineair beschouwd wanneer het uit rechte lijnsegmenten bestaat, bijvoorbeeld een rectilineaire veelhoek waarvan de zijden rechte stukken zijn, of een rectilineair coördinatensysteem zoals het cartesiaanse coördinatensysteem.

Rectilineaire beweging verwijst naar beweging langs een rechte lijn; in de natuurkunde en mechanica is dit een idealisering waarbij de positie zich in een rechte lijn voortbeweegt, ongeacht variaties in snelheid of richting die leiden tot niet-lineaire trajecten.

In de optiek en fysica gaat het begrip ook over de voortplanting van licht: licht beweegt in een homogeen medium rechtlijnig. Dit principe verklaart onder meer de vorming van schaduw en het effect van foreshortening. In fotografie en beeldvorming wordt soms gesproken van rectilineaire lenzen of systemen, die beogen rechte lijnen in de scène onvervormd vast te leggen; tegenover fisheye-lenzen die lijnen buigen.

In cartografie en beeldweergave kan men spreken van rectilineaire projecties of rasteringen, waarbij rechte lijnen in de projectie zoveel mogelijk behouden blijven. Het begrip is daarmee breed toepasbaar: van abstracte meetkunde tot praktische toepassingen in techniek en beeldvorming.

Oorsprong: rectilineair komt van het Latijnse rectus (recht) en linea (lijn); in het Nederlands werd het via andere talen ingeburgerd om rechte-lijn kenmerken te beschrijven.