Pluraliteitssystemen

Pluraliteitssystemen zijn verkiezingssysteem waarin de winnaar in een kiesdistrict de kandidaat is met het hoogste aantal stemmen. Een absolute meerderheid is niet noodzakelijk; de kandidaat met de meeste stemmen wint, zelfs als dit minder dan 50 procent van de stemmen is. Dit type systeem wordt meestal toegepast in enkelkandidatenkiezingen, waarbij elke zetel aan één kandidaat toebehoort en het districtsgrafiek een directe vertegenwoordiging oplevert. Het gevolg is vaak een duidelijke koppeling tussen kiezer en district, maar de landelijke zetelverdeling komt niet altijd overeen met de totale stemmen.

De bekendste variant is het single-member plurality systeem, ook wel first-past-the-post (FPTP). Het wordt toegepast in onder meer het Verenigd Koninkrijk, Canada, de Verenigde Staten en India voor parlementaire verkiezingen. In sommige gevallen wordt een tweede stemronde gehouden als geen kandidaat een absolute meerderheid behaalt; zo’n systeem is dan geen zuiver pluralitystelsel meer maar een meerderheidsstelsel met een run-off.

Voordelen van pluralityssystemen zijn onder meer eenvoud, transparantie en meestal stabiele regeringen door duidelijke zeggenschap. Nadelen zijn onder meer dat veel stemmen niet leiden tot zetels (verloren stemmen), mogelijke disproportionele resultaten en een sterke tendens richting twee-partij-systemen vanwege strategisch stemmen, wat kleinere partijen benadeelt.

Vergelijkbaar met proportionele systemen leveren pluralitysystemen minder proportionele verhoudingen tussen votes en zetels. De keuze tussen systemen hangt af van doelstellingen zoals vertegenwoordiging, efficiëntie en stabiliteit, terwijl pluralitysystemen de nadruk leggen op districtsgebonden representatie en duidelijke verantwoordelijkheid.