Persoonsgericht

Persoonsgericht is een benadering waarbij de individuele persoon centraal staat bij het verlenen van zorg, onderwijs of ondersteuning. De aanpak richt zich op de unieke behoeften, voorkeuren, waarden en talenten van iemand, en stimuleert actieve betrokkenheid bij beslissingen over de ondersteuning en de doelen die nagestreefd worden.

De term is verwant aan de in de psychologie ontwikkelde concepten van person-centered of client-centered benaderingen, met voorname invloed van Carl Rogers in de jaren vijftig en zestig. In de Nederlandse zorg, onderwijs en publieke dienstverlening is persoonsgericht werken breed toegepast als alternatief voor meer taak- of deficitschema's.

Belangrijke uitgangspunten zijn onder meer respect voor de waardigheid en autonomie van de persoon, open en empathische communicatie, samenwerking en gedeelde besluitvorming, een holistische kijk op de persoon en zijn context, en continuïteit en afstemming van ondersteuning op veranderende behoeften. Het plan wordt samen met de persoon en, waar passend, met diens netwerk opgesteld en regelmatig bijgesteld.

In de praktijk betekent dit vaak een persoonsgericht assessment, het expliciet formuleren van doelen vanuit de persoon zelf, krachtgerichte benaderingen, flexibiliteit in dienstverlening en ondersteuning van zelfredzaamheid en participatie in de samenleving.

Persoonsgerichte benaderingen worden toegepast in de gezondheidszorg (zoals thuiszorg en revalidatie), in onderwijs (studentgerichte en inclusieve praktijken), en in maatschappelijk werk en jeugdzorg. Voorstanders rapporteren verbeterde tevredenheid, betrokkenheid, afstemming van zorg op wat werkelijk van waarde is voor de persoon en betere samenwerking tussen professionals en cliënten. Uitdagingen zijn onder meer de tijd en middelen die nodig zijn, training van personeel, en het waarborgen van veiligheid en privacy terwijl autonomie behouden blijft.

Gerelateerde concepten zijn cliëntgerichte zorg, persoonsgericht plannen en recovery-georiënteerde werkwijzen.