Persoonsgegevensbescherming

Persoonsgegevensbescherming is het geheel van regels, procedures en praktijken die de verwerking van persoonsgegevens regelt om de privacy en fundamentele rechten van individuen te beschermen. In de Europese Unie is dit vastgelegd in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG/GDPR), die in Nederland wordt ondersteund door nationaal toezicht en uitvoeringswetten zoals de Wet AVG. De regels gelden voor zowel overheid als bedrijven en voor elke vorm van verwerking van persoonsgegevens.

Belangrijkste beginselen zijn onder meer een rechtmatige grondslag voor de verwerking, doelbinding (het doel van de verwerking moet duidelijk zijn), gegevensminimalisatie, juistheid van de gegevens, opslagbeperking, integriteit en vertrouwelijkheid, transparantie richting betrokkenen en verantwoording door de verwerkingsverantwoordelijke. Ook geldt privacy-by-design en privacy-by-default, waarbij privacy reeds in het ontwerp van systemen en processen is verankerd.

Rechten van betrokkenen omvatten inzage in en rectificatie van gegevens, wissing (het recht op vergetelheid), beperking van verwerking, dataportabiliteit, en bezwaar tegen verwerking, inclusief tegen geautomatiseerde besluitvorming of profilering waar mogelijk. Betrokkenen kunnen zich op deze rechten beroepen bij de verwerkingsverantwoordelijke en, waar nodig, bij de toezichthouder.

Verantwoordelijkheden en rollen bestaan uit de verwerkingsverantwoordelijke (degene die beslist over de doeleinden en middelen van verwerking) en de verwerker (degene die namens de verantwoordelijke gegevens verwerkt). DPIA’s (privacy impact assessments) zijn vereist voor risicovolle verwerkingen, en organisaties moeten verwerking registreren en eventuele datalekken melden volgens de geldende regels.

Toezicht en handhaving liggen bij de Autoriteit Persoonsgegevens, die toezicht houdt, naleving afdwingt en bij overtredingen sancties kan opleggen. Internationaal dataverkeer buiten de EER vereist passende waarborgen, zoals een adequaatheidsbesluit of standaardcontractbepalingen.