Overstroomvlakken

Overstroomvlakken zijn de oppervlakken die mogelijk onder water komen te staan wanneer een rivier overstroomt of een gebied onder water zet. Ze geven de omvang van de inundatie weer die hoort bij een bepaald overstromingsscenario en worden doorgaans weergegeven als een ruimtelijke zone in het landschap.

Definitie en reikwijdte: In de hydrologie verwijst overstroomvlak(ken) naar de gebieden die bij een vast overstromingscenario onder water raken. Dit wordt bepaald door modellen die neerslag- en afvoersprocessen koppelen aan rivierhydrauliek en topografie, en wordt vaak vastgelegd met digitale hoogtemodellen (DEM) en hydraulische simulaties.

Bepaling: Het proces combineert hoogwaardige topografie (DEM), hydrologische gegevens en randvoorwaarden zoals rivierafvoer of waterstanden. Hydraulische modellen simuleren waterstand en stroming door het landschap, waarna het overstromingsgebied wordt omgezet in overstroomvlakken. Terugkeerperioden zoals de 100-jarige overstroming leveren bijbehorende overstroomvlakken op.

Toepassingen: Overstroomvlakken worden gebruikt in overstromingsrisicobeoordelingen, ruimtelijke planning, rampenbeheer en verzekering. Ze helpen kwetsbare zones te identificeren, bepalen setback-eisen voor bebouwing en ondersteunen het ontwerp van dijken en andere waterbeheersingsmaatregelen.

Factoren en onzekerheden: De grootte en ligging van overstroomvlakken hangen af van terreinhelling, landgebruik, obstakels en drainage. Onzekerheden ontstaan door dataresolutie, modelaannames en klimaatvariabiliteit; daarom worden vaak scenario-gebaseerde of probabilistische benaderingen toegepast.

Voorbeelden: In Nederland en andere deltagebieden worden inundatiekaarten gemaakt die overstroomvlakken tonen voor verschillende terugkeerperioden, ter ondersteuning van ruimtelijke planning en veiligheidsbeleid.

Zie ook: overstroomvlak, overstroomvlakken, inundatiekaart, overstromingskaart, hydraulisch modelleren, digitaal hoogtemodel.