Organismien

Organismen zijn levende systemen die bestaan uit cellen en in staat zijn tot stofwisseling, groei, ontwikkeling, reactie op prikkels en reproductie. Ze behouden homeostase en kunnen hun omgeving beïnvloeden en erop reageren. Organismen variëren sterk in grootte, structuur en levenswijze en kunnen unicellulair of meercellig zijn.

Organismen worden doorgaans onderverdeeld in drie domeinen: Bacteria, Archaea en Eukarya. Binnen de eukaryoten bevinden zich planten, dieren, schimmels en protisten. Prokaryoten zoals bacteriën en archaea bestaan uit cellen zonder kernmembraan. Organismen kunnen autotroof zijn (zij gebruiken fotosynthese of chemosynthese om energierijke verbindingen aan te maken) of heterotroof (zij halen energie uit organische verbindingen).

Belangrijke kenmerken zijn celorganisatie, genetische informatie in DNA (en bij sommige entiteiten ook RNA), metabolisme, groei, ontwikkeling en het vermogen tot reproductie. Meeste organismen reproduceren seksueel of aseksueel, soms via zowel eenvoudige als complexe mechanismen. Ze evolueren over tijd door natuurlijke selectie en soortvorming.

Organismen vormen diverse ecosystemen en vervullen cruciale rollen als producenten, consumenten en reducenten. Ze hebben interacties met andere organismen, variërend van symbiose tot parasitisme, en dragen bij aan biogechemische cycli zoals koolstof-, stikstof- en waterkringlopen. Hun studie ligt aan de basis van biologie, ecologie en geneeskunde.

Virussen worden vaak genoemd als grensgeval: zij bezitten geen eigen metabolisme en kunnen niet zelfstandig reproductie; buiten een gastheercel vertonen ze geen leven. Door deze eigenschap vallen ze meestal buiten de definitie van levende organismen, hoewel ze nauwkeurig bestudeerd worden in genetica en evolutie.