Ongehybridiseerd

Ongehybridiseerd wordt in de scheikunde gebruikt om orbitale te beschrijven die nog niet zijn omgezet in hybride orbitale. Het verwijst naar s- en p-orbitalen (en soms d- of f-orbitalen) die hun oorspronkelijke vorm behouden, in tegenstelling tot hybride orbitale zoals sp, sp2 of sp3.

In de theorie van de valentiebinding kunnen atoomorbitalen mixen om hybride orbitale te vormen die richting en binding mogelijk maken. Ongehybridiseerde orbitale blijven beschikbaar voor pi-bindingen of blijven ongebruikt voor sigma-bindingen, waardoor bepaalde eigenschappen van moleculen kunnen worden verklaard.

Voorbeelden helpen het begrip te verduidelijken. In etheen (C2H4) is elk koolstofatoom sp2-ge hybridiseerd; er blijft één ongehybridiseerde p-orbitaal per koolstof over dat loodrecht op het molecuulvlak ligt en participeert in de pi-binding, wat samen met de sigma-bindingen een dubbele binding oplevert. In acetylene (C2H2) is elk koolstofatoom gesp gehybridiseerd (sp); twee ongehybridiseerde p-orbitalen per koolstof leveren twee pi-bonden en geven een drievoudige binding. Methaan (CH4) heeft koolstof die volledig sp3-gehybridiseerd is, waardoor geen ongehybridiseerde p-orbitalen meer beschikbaar zijn voor pi-bindingen en het molecuul alleen σ-bindingen bevat.

In moderne chemie hangt de beschrijving af van het gebruikte model. De moleculaire-orbitalenbenadering biedt een bredere kijk, maar het concept van ongehybridiseerde orbitale blijft een nuttig hulpmiddel bij het begrijpen van bindingen en geometrie. Samengevat verwijst ongehybridiseerd naar orbitale die niet zijn gemengd tot hybride orbitale en die betrokken kunnen raken bij pi-bindingen of als niet-bindende orbitalen deelnemen aan de chemische binding.