ongehybridiseerde

Ongehybridiseerde orbitalen zijn atomaire orbitalen die geen hybride orbitalen zijn geworden bij de vorming van moleculen. Hybridisatie is een model waarin s- en p-orbitalen (en soms d-orbitalen) worden gemengd tot nieuwe hybride orbitalen die gericht zijn op het vormen van binding en de geometrie van een molecuul. Ongehybridiseerde orbitalen behouden hun oorspronkelijke karakter en oriëntatie (bijv. s, p of d).

In moleculen waar σ-bindingen worden opgebouwd uit gehybridiseerde orbitalen, kunnen de overgebleven ongehybride orbitalen wel participeren in binding via π-bindingen of als lone-paar. Voorbeelden: kooldioxide CO2: koolstof is sp-gehybridiseerd; de twee ongehybridiseerde p-orbitalen vormen de twee π-bindingen met zuurstof. Benzeen: elk koolstofatoom is sp2-gehybridiseerd; elk koolstof behoudt één ongehybridiseerde p-orbitaal dat bijdraagt aan het gedeelde π-systeem van de hele ring. In overgangsmetalen kunnen d-orbitalen ongehybridiseerd blijven en deelnemen aan interacties met liganden (π-donor/π-acceptor) of aan back-donation in complexe binding.

Opmerking: het concept van ongehybridiseerde orbitalen is een vereenvoudigd kader binnen de theorie van binding. Moderne beschrijvingen via moleculaire orbitalen zien hybridisatie als een modelmatige voorstelling; ongehybridiseerde orbitalen blijven een nuttig hulpmiddel om structuur en reactiviteit te verklaren, ondanks dat echte orbitalen beter worden beschreven door MO-theorie.