Onderzoeksliteratuur

Onderzoeksliteratuur is de verzameling publicaties en ander materiaal die relevant is voor een onderzoeksprobleem en die gebruikt wordt om een studie te plaatsen in de bestaande kennis. Het omvat zowel primaire bronnen (origineel onderzoek, data en bevindingen) als secundaire bronnen (overzichten, systematische beoordelingen, syntheses), maar ook methodologische richtlijnen, beleidspublicaties en grootschalige rapporten. In veel disciplines vormen tijdschriftartikelen, boeken en proefschriften de kern, terwijl ook grey literature soms een rol speelt. Het opbouwen van de onderzoeksliteratuur biedt context, stelt onderzoeksvragen en onderbouwt de geselecteerde theoretische kaders.

Het verzamelen van onderzoeksliteratuur gebeurt via gerichte literatuurstudies en systeematische zoekprocessen. Gebruikte bronnen zijn onder meer databases als PubMed, Scopus, Web of Science en discipline-specifieke databanken, aangevuld met referentielijsten uit geraadpleegde artikelen. Een gestructureerde aanpak omvat het formuleren van zoektermen, inclusie- en exclusiecriteria, screening op relevantie, data-extractie en een beoordeling van kwaliteit en bias. Afhankelijk van de vraag kan de synthese narratief zijn of worden ondersteund door systematische methoden zoals meta-analyse.

Het doel van onderzoeksliteratuur is om bestaande kennis te samenvatten, lacunes te identificeren en theoretische of empirische aannames te onderbouwen. Het helpt bij het selecteren van methoden, het interpreteren van nieuwe bevindingen en het vergroten van de transparantie en reproduceerbaarheid van onderzoek. Een goede literatuurstudie sluit aan bij de onderzoeksdoelen, verwijst verantwoord naar bronnen en houdt de literatuur actueel.