Niettypeerbaar

Niettypeerbaar is een term uit de microbiologie die verwijst naar stammen of isolates die met standaard serologisch typen niet aan een serotype kunnen worden toegewezen. Dit betekent dat de isolate geen of onbruikbare antigenen vertoont voor de gebruikte serologische reeks, of dat de antigeenexpressie te laag is om detectie mogelijk te maken. De aanduiding is vooral gangbaar bij bacteriële soorten waarbij serotypering op basis van de kapselpolysaccharide of andere oppervlakantigenen plaatsvindt.

Een bekend toepassingsgebied is Haemophilus influenzae. Encapsuleerde stammen worden geclassificeerd in serotypes (bijvoorbeeld type b), maar onbehaarde of ongestructureerde (niet- of niet-typenbare) stammen ontbreken vaak een cap-locus en vallen buiten serotypecategorieën. Niet-typeerbare H. influenzae (NTHi) komen veelvoor in mucosale infecties zoals otitis media, sinusitis en COPD-exacerbaties.

Oorzaken en detectie: Niettypeerbaar kan ontstaan door afwezigheid van kapsel of door variaties in antigenen. Ook technische factoren, zoals verminderde diagnostische reagents, kunnen tot een niet-typeerbare uitkomst leiden. Wanneer serotyping mislukt of geen serotype kan bepalen, wordt vaak moleculaire typing toegepast, zoals PCR voor capsule-genen of uitgebreide gen- of hele-genoomsequentie, MLST, of WGS, om genetische relaties en epidemiologie te onderzoeken.

Invloed en betekenis: De term benadrukt een beperking van serotype-gebaseerde surveillance en vaccinatieplanning, aangezien niet-typeerbare stammen doorgaans niet door capsule-gerichte vaccins worden bestreken. Voorbeelden van toepassing zijn zowel in klinische diagnostiek als in epidemiologisch onderzoek, waar niet-typeerbare populaties apart gevolgd moeten worden via moleculaire methoden.