Machinebeveiliging

Machinebeveiliging is het geheel van maatregelen en systemen dat bedoeld is om werknemers te beschermen tegen de gevaren die samenhangen met machines tijdens bediening, onderhoud en reparatie. Voorbeelden van gevaren zijn bewegende delen die knellen of snijden, onverwachte opstart, vallende onderdelen en blootstelling aan gevaarlijke energiesystemen. Het doel is risico's te identificeren, evalueren en verminderen tot een aanvaardbaar niveau.

De prioriteit ligt bij het elimineren of substitueren van het gevaar waar mogelijk. Blijft er risico over, dan worden beveiligende maatregelen toegepast zoals vaste of afgeschermende omgangen, interlocks op toegangdeuren, veilige afstanden, noodstops en energy isolation. Veilige besturing vereist ook veiligheidsgerelateerde systemen (SIL/PL) en testen van de werking, zodat een onbedoelde opstart wordt voorkomen.

In de Europese Unie regelt de Machinerichtlijn 2006/42/EC de basis en dragen normen zoals EN ISO 12100, EN ISO 13849-1 en EN ISO 62061 bij aan de beoordeling en reductie van risico's. Elektrische en gecontroleerde functies vallen onder EN 60204-1. Buiten de EU variëren wetten, maar algemene vereisten voor risicobeoordeling en safeguarding zijn gangbaar. Bedrijven zijn verplicht de risico's op de werkplek te evalueren en maatregelen te documenteren.

Machinebeveiliging is een levenscyclusactiviteit die vanaf het ontwerp tot en met de bedrijfsvoering moet worden beheerd. Dit omvat ontwerpkeuzes, installatie, inbedrijfstelling, periodieke inspectie en onderhoud, en training van personeel. Wijzigingen aan de machine of werkinvoer vereisen herbeoordeling en vaak aanpassing van de beveiligingsmaatregelen om blijvende veiligheid te waarborgen.