Lichtrichtingen

Lichtrichtingen is een term uit de beeldende kunst en media die verwijst naar de richting waaruit licht op een onderwerp valt. Het bepaalt hoe vorm, textuur en contouren worden waargenomen en heeft grote invloed op de sfeer en de leesbaarheid van een beeld. In fotografie, cinematografie en theaterbelichting wordt vaak gesproken over verschillende lichtrichtingen, bijvoorbeeld van voren (frontal), van opzij (zijlicht), van boven (bovenlicht), van onder (onderlicht) en van achteren (tegenlicht). Een combinatie van richtingen kan diepte en ruimtelijkheid creëren, zoals randlicht dat de randen van het onderwerp accentueert.

Een veelgebruikte indeling in portretfotografie en film is driepunts-belichting: hoofdlicht (key light) bepaalt de belangrijkste vorm en tonaliteit, vullicht (fill light) verzacht schaduwen, en tegenlicht (back light) of randlicht zorgt voor scheiding tussen onderwerp en achtergrond. In productfotografie kan de richting worden gekozen om textuur en glans te benadrukken. Relevante variabelen zijn afstand, hoek en intensiteit, en het gebruik van reflectoren of diffusers om de richting en kwaliteit van het licht te sturen.

Historisch gezien ontwikkelde het begrip lichtrichtingen zich uit schilderkunst en later uit de fotografie en film, waar belichtingsstrategieën evolueerden van rigide naar flexibele technieken. In moderne beeldvorming is het een centraal gereedschap om vorm, sfeer en aandacht te sturen.

Zie ook: driepuntsverlichting, lichtontwerp, fotografie.