Lezen

Lezen is het cognitieve proces waarbij geschreven tekst wordt omgezet in betekenis. Het omvat zowel decodering van individuele woorden als begrijpend lezen, het interpreteren van zinnen en teksten in een bredere context. Lezen is een belangrijke vaardigheid voor onderwijs, werk en het dagelijks functioneren.

Het proces bestaat uit verschillende componenten: orthografie en klankkoppeling (decoderen), woordherkenning, zinsontleding, inferentie en taalbegrip. Bij efficiënte lezers verlopen deze fasen snel en impliciet. Lezen kan gericht zijn op informatie (studie- en onderzoekslezen), op begrip van literatuur (begrijpend lezen) of op entertainment (verhalend lezen).

Ontwikkeling: in de vroege kinderjaren ontstaat emergent literacy; fonologische bewustwording, rijm, letterkennis en oefenen met klank-naar-tekenkoppeling dragen bij aan technisch lezen. In het onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen technisch lezen (correct decoderen) en begrijpend lezen (het begrip van de boodschap). Rekening houdend met leesstrategieën en leesmotivatie beïnvloedt dit leerresultaat.

Toegankelijkheid en variatie: lezen vindt plaats in diverse media, zoals print, digitaal en via luistersessies (audioboeken). Voor mensen met dyslexie of andere leesbeperkingen bestaan ondersteuningen zoals dyslexie-vriendelijke lay-out, braille en screen readers. Lezen is tevens een cultureel fenomeen, met impact op identiteit, informatie- en mediawijsheid.