Levensduurkosten

Levensduurkosten, vaak Life Cycle Costing genoemd, zijn alle kosten die gepaard gaan met een product, installatie of project gedurende zijn hele levensduur, van aanschaf en installatie tot gebruik, onderhoud en uiteindelijke sloop of recycling. Het doel is bij besluitvorming alle relevante kosten mee te nemen, niet alleen de aanschafprijs.

De belangrijkste componenten zijn aanschaf- en installatiekosten, financieringslasten, operationele kosten (energie, materialen, arbeid), onderhoud en reparaties, verminderde productiviteit door uitval, en sloop- of recyclingkosten met eventuele restwaarde aan het eind. Ook fiscale of economische effecten zoals afschrijvingen en belastingsvoordelen kunnen worden opgenomen, net als milieu- en sociale kosten waar relevant.

Berekening gebeurt meestal met een levensduurkostenanalyse (LCCA). Alle verwachte kasstromen worden in kaart gebracht over een afgesproken horizon en contant gemaakt met een disconteringsvoet. De variant met de laagste netto contante waarde van kosten wordt doorgaans als voorkeur gekozen, soms gevolgd door gevoeligheidsanalyses.

Toepassingen zijn onder meer bij aanbestedingen, ontwerpkeuzes en onderhoudsstrategieën. Levensduurkosten bevorderen energiezuinigheid, betrouwbaarheid en totale betaalbaarheid op lange termijn, omdat investeren in duurdere maar efficiënte of onderhoudsvriendelijkere opties vaak minder expliciete kosten in de toekomst oplevert.

Uitdagingen zijn onzekerheid over toekomstige prijzen en gebruik, beperkte data, en de keuze van horizon en disconteringsvoet. Daarnaast kunnen niet-financiële kosten (milieu, veiligheid) lastig te kwantificeren zijn. Transparante aannames en duidelijke scoping zijn essentieel voor betrouwbare uitkomsten.

Verwant zijn de Total Cost of Ownership (TCO) en levenscyclusanalyse (LCA); beide concepten ondersteunen duurzame en kostenefficiënte besluitvorming.