Lengtestekens

Lengtestekens is een term die in taalkunde en orthografie wordt gebruikt voor tekens die de lengte van klanken aangeven, meestal de lengte van klinkers maar in sommige bespreking traditioneel ook van medeklinkers die gemineren zijn in bepaalde talen. Lengtestekens helpen om onderscheid te maken tussen betekenisscheidende lengteverschillen, zoals lang versus kort, die een fonologisch verschil kunnen vormen.

De vormen van lengtestekens variëren sterk afhankelijk van taal en traditie. Een veelvoorkomend teken is de macron, een horizontale streep boven een klinker (bijvoorbeeld ā), die in veel orthografieën en transcripties lange klinkers aangeeft, zoals in Latijnse of Sanskrit-transliteraties. Een breve (ă) wordt in sommige taalkundige beschrijvingen gebruikt om korte klinkers aan te geven. In bepaalde talen en transcripties kan ook een circumflex (â, ê) worden gebruikt om lengte of andere fonologische kenmerken aan te geven. In fonetische en fonologische notaties is het gebruikelijk een lengte-indicator te plaatsen na de letter, bijvoorbeeld een kolomteken of een dubbelpunt, zoals iː of a:, om lengte aan te geven. In de IPA wordt doorgaans het lengte-symbool ː gebruikt na een klinker of consonant om lengte aan te duiden.

Het concept wordt vooral in studie naar historische talen, polygoten en reconstructies gebruikt, maar ook bij moderne talen met klinkerlengte als onderscheidende feature in beschrijvende fonetiek en fonologie. In het dagelijks gebruik van veel talen met lengtes blijft de lengte vaak in de spelling vastliggen of juist niet, afhankelijk van de orthografische traditie.

Zie ook: fonologie, orthografie, IPA, klinkerlengte, gemination.