Koszty

Koszty, w ekonomii i rachunkowości, to zasoby utracone lub zainwestowane w celu uzyskania przychodu, produktu lub usługi. Wyrażane są w jednostkach pieniężnych i stanowią podstawę oceny opłacalności decyzji. W praktyce koszty pomagają określić, ile trzeba zainwestować, aby osiągnąć określony efekt.

Klasyfikacje kosztów obejmują koszty stałe, które nie zmieniają się wraz z poziomem produkcji w krótkim okresie, oraz koszty zmienne, które rosną lub maleją wraz z wolumenem wytwarzania. Istnieją również koszty mieszane, będące połączeniem cech obu grup. Inne ważne kategorie to koszt marginalny (koszt wyprodukowania kolejnej jednostki) oraz koszt alternatywny (utracone korzyści wskutek wyboru jednej opcji nad innymi). Koszty utopione to wydatki, które nie mogą być odzyskane i nie powinny wpływać na przyszłe decyzje.

W rachunkowości zarządczej koszty są alokowane do funkcji lub produktów, co umożliwia kalkulację kosztu wytworzenia, marży i pełnego kosztu produktu. Stosuje się różne metody, takie jak koszt fullowy (absorption costing), koszt zmienny oraz kalkulacje oparte na kosztach aktywności (ABC) i standardowe koszty porównywane z rzeczywistymi.

Zastosowania obejmują analizę progu rentowności, marżę kontrybucyjną, budżetowanie, kontrolę kosztów i optymalizację decyzji inwestycyjnych. W kontekście gospodarczym koszty wpływają na cenę, konkurencyjność i efektywność organizacji, a także na decyzje publiczne, na przykład w zakresie kosztów energii czy pracy.