Kaliumconcentratie

Kaliumconcentratie verwijst naar de hoeveelheid kalium (K+) per volume in een oplossing of weefsel. In de geneeskunde spreekt men doorgaans over de kaliumconcentratie in serum of plasma, gemeten in millimol per liter (mmol/L). Kalium is het belangrijkste intracellulaire kation en speelt een cruciale rol bij de elektrische excitatie van zenuwen en spieren, en bij de regulatie van de membraanpotentiaal.

De gemiddelde intracellulaire kaliumconcentratie ligt rond 140-150 mmol/L, terwijl extracellulair (in plasma/serum) normaal ongeveer 3,5-5,0 mmol/L is. Ongeveer 98% van het kalium in het lichaam bevindt zich intracellulair. Een nauwkeurige kaliumbalans vereist een evenwicht tussen inname, cellulaire opname en renale excretie.

Regulatie vindt plaats via meerdere mechanismen: natrium-kalium-ATPase pompt kalium in cellen; aldosteron, insulin en noradrenaline bevorderen opname in cellen en uitscheiding via de nieren. Veranderingen in pH, insuline en ademhalingsstatus kunnen kalium verschuiven tussen intra- en extracellulair compartiment.

Meting gebeurt meestal via een bloedmonster, met veelgebruikte laboratoriummethoden zoals ion-selectieve elektroden. Preanalytische factoren, zoals hemolyse, kunnen de waarden kunstmatig verhogen en must voor betrouwbare interpretatie worden rekening gehouden.

Klinisch belang: afwijkingen van de kaliumconcentratie kunnen hartritmestoornissen en spierzwakte veroorzaken. Hyperkalemie (≥5,0 mmol/L) en hypokalemie (≤3,5 mmol/L) vereisen klinische evaluatie om onderliggende oorzaken vast te stellen en tijdig aan te pakken.

---