Instrumentatieautomatisering

Instrumentatieautomatisering is een vakgebied binnen de techniek dat zich bezighoudt met de meet- en regeltechniek van industriële processen. Het combineert instrumentatie (sensoren, transmitters en veldapparatuur) met automatisering (regelkringen, besturingssystemen) om processen te meten, te bewaken en te sturen. Het doel is betrouwbare procesvoering, nauwkeurige procescontrole en veilige bedrijfsvoering.

Belangrijke onderdelen zijn veldinstrumentatie, waaronder sensoren voor temperatuur, druk, debiet en niveau; transmitters die meetwaarden naar de regeling doorgeven; en eindregelkleppen of andere actuatoren die de processtroom beïnvloeden. Communicatie vindt vaak plaats via analoge 4-20 mA loops en digitale veldbussen zoals Foundation Fieldbus, Profibus PA of HART. Aan de proceskant bevinden zich besturingssystemen zoals Distributed Control Systemen (DCS) en Programmable Logic Controllers (PLC), vaak met SCADA- of HMI-interfaces. Regelsystemen omvatten zowel basisregelingen zoals PID als meer geavanceerde regelstrategieën.

Veiligheid en betrouwbaarheid spelen een cruciale rol. SIS (safety instrumented systems) en loon- en functionele veiligheidsnormen zoals IEC 61511 en IEC 61508 zijn gangbaar voor het waarborgen van veilige operationele grenzen. Ook standaarden voor symbolen en alarmbeheer, zoals ISA-standaarden (ISA-5.1, ISA-18.2), worden toegepast.

Toepassingen bevinden zich voornamelijk in de procesindustrie (chemie, olie en gas, voeding en drank, waterbehandeling, energie). Het lifecyclus-gebied omvat engineering, procurement, constructie, commissioning, onderhoud en kalibratie. Trends omvatten digitalisering, IIoT, voorspellend onderhoud en verhoogde cybersecurity van installaties.