Ijzerfosfaat

Ijzerfosfaat is een anorganische verbinding of groep van verbindingen waarin ijzerionen zijn gebonden aan fosfationen. De belangrijkste verbindingen zijn ijzer(II) fosfaat, Fe3(PO4)2, en ijzer(III) fosfaat, FePO4. Hydraten komen voor, waaronder vivianiet, Fe3(PO4)2·8H2O, en strengiet, FePO4·2H2O. In de natuur behoren deze stoffen tot mineralen die in verschillende geologische omgevingen voorkomen.

Natuurkundig onderscheidt men de twee valentie-toestanden van ijzer. IJzer(II) fosfaat is vaak minder stabiel in oxiderende omstandigheden en kan bij blootstelling aan lucht omgezet worden in ijzer(III) fosfaat. De mineralen vivianiet en strengiet vormen onder verschillende vochtigheids- en zuurstoftoestanden.

Eigenschappen van ijzerfosfaat zijn onder andere geringe oplosbaarheid in water en chemische stabiliteit in neutrale omstandigheden. Het oxide- of fosfaatgehalte bepaalt de kleur en kristalstructuur. Bij reactie met zuren lossen de verbindingen op en komen ijzerionen en fosfaat vrij.

Toepassingen omvatten onder meer het gebruik als conversiecoating voor staal, waar een dunne ijzerfosfaatlaag de hechting van verf en coatings verbetert. Daarnaast wordt ijzerfosfaat soms gebruikt als pigment in primerachtige coatings en als bron van fosfaat en ijzer in landbouwtoepassingen of diervoeders. In sommige industriële processen dienen ijzerfosfaatverbindingen als tussenstap bij de productie van andere ijzer- of fosfaatverbindingen.

Veiligheid: ijzerfosfaat voldoet aan normale chemische veiligheidsnormen, maar stofvorm kan irritatie veroorzaken bij inademing of contact met de huid. Gebruik passende beschermingsmiddelen bij hanteren van poeders of oplossingen.