IPreceptoren

IP-receptoren, ook wel prostacyclinreceptoren genoemd, zijn G proteïne-gekoppelde receptoren die het prostacyclin (PGI2) binden. In mensen wordt de receptor gecodeerd door het PTGIR-gen. IP-receptoren komen voor op verschillende celtypen, met name op endotheelcellen, vascular smooth muscle en bloedplaatjes, en spelen een centrale rol bij vasodilatatie en anti-aggregatie.

De signaalroute is Gs-gedreven: binding van PGI2 aan de IP-receptor activeert adenylate cyclase, wat leidt tot een verhoogde cAMP-concentratie. Dit activeert PKA en veroorzaakt ontspanning van gladde spieren, vermindert calciumtoevoer en remt plaatjesaggregatie. Door deze mechanismen bevordert het IP-signaal vasodilatatie en remt het trombocytactiviteit, waardoor het een tegenhanger vormt van de vasoconstrictieve en pro-aggregatoire paden zoals dat van thromboxane A2.

Fysiologisch speelt de IP-receptor een sleutelrol in de regulatie van de vasculaire toon en de bloedstolling, met name in de pulmonaire en systemische vasculatuur. Expressie van PTGIR varieert per weefsel, maar is significant aanwezig in lever-, long- en vaatweefsels.

In de geneeskunde is de IP-receptor een belangrijk doelwit bij pulmonale arteriële hypertensie (PAH). Endogene PGI2 en synthetische IP-agonisten worden gebruikt om vasodilatatie te bevorderen en trombocytengroei te remmen. Voorbeelden van IP-agonisten zijn epoprostenol, iloprost, treprostinil en beraprost; selexipag is een orale IP-agonist die via conversie actief wordt. Veel voorkomende bijwerkingen zijn hoofdpijn, hypotensie, flushing en lokaal ongemak.

Onderzoek richt zich op varianten in PTGIR, interacties met andere prostanoïde receptoren en de ontwikkeling van verbeterde, tolerabele IP-agonisten voor PAH en andere vasculaire aandoeningen.