Groepsuitdunning

Groepsuitdunning is een term die verwijst naar het groepsniveau van het Dunning-Kruger-effect: een groep overschat haar eigen bekwaamheid en prestaties als gevolg van interacties tussen leden met wisselende competenties. Het fenomeen kan leiden tot besluitvorming met een hoog vertrouwen ondanks beperkte data of foutieve aannames. Het concept bouwt voort op het oorspronkelijke Dunning-Kruger-effect uit 1999, waarin individuen met beperkte vaardigheden hun eigen bekwaamheid overschatten.

Mechanismen die bij groepsuitdunning meespelen zijn onder andere sociale vergelijking en conformiteit die miscalibratie versterken, diffusie van verantwoordelijkheid waardoor kritische discussie zelden leidt tot corrigerende feedback, en groepspolarisatie waardoor standpunten extreme trekken krijgen. Daarnaast kunnen autoriteits- en hiërarchische druk afwijkende meningen onderdrukken, waardoor de groep vasthoudt aan een mogelijk ongegronde conclusie.

Signalen van groepsuitdunning zijn onder meer hoog groepsvertrouwen in relatie tot zwakke of onvolledige evidentie, een beperkte bereidheid om fouten of onzekerheid te erkennen, en herhaalde mislukkingen die niet worden gecorrigeerd omdat tegenargumenten worden genegeerd of geneutraliseerd.

Mitigatie van groepsuitdunning kan plaatsvinden via gestructureerde besluitvorming met onafhankelijke beoordelingen, het toepassen van een devil’s advocate, pre-mortems en anonieme input om dissent te stimuleren, en het bevorderen van diversiteit in achtergronden en duidelijke verantwoordelijkheden. Daarnaast kunnen procedurele maatregelen zoals checklists en expliciete verplichting tot weerlegging van belangrijke aannames helpen.

Verwante concepten zijn het individuele Dunning-Kruger-effect en het groepsdenken, evenals groepspolarisatie. Zie ook: Dunning-Kruger-effect; groepsdenken; groepspolarisatie.