Gezondheidsdeterminanten

Gezondheidsdeterminanten zijn factoren die de gezondheid van individuen en populaties bepalen of beïnvloeden. Ze omvatten zowel biologische en genetische factoren als omgevings- en maatschappelijke omstandigheden die gezondheid positief of negatief kunnen beïnvloeden.

De belangrijkste categorieën omvatten: biologische en genetische factoren (erfelijkheid, leeftijd, geslacht, aangeboren aandoeningen); leefstijl en gedrag (roken, voeding, lichamelijke activiteit, alcohol en drugs); sociale en economische omstandigheden (in come, onderwijs, werk, sociale netwerken, discriminatie); de fysieke omgeving (woningkwaliteit, lucht- en waterkwaliteit, schadelijke blootstelling, veiligheid); en de beschikbaarheid en kwaliteit van zorg (toegang tot preventie, tijdige diagnose en behandeling).

Veel determinanten zijn met elkaar verweven en beïnvloeden elkaar in het leven - van vroege kindertijd tot ouderdom. Frameworks zoals de Sociale Determinanten van Gezondheid benadrukken dat structurele factoren zoals armoede, ongelijkheid en beleid de grootste invloed hebben op gezondheidverschillen.

Beleid en programma's die gezondheid vergroten richten zich vaak op meerdere sectoren en proberen ongelijkheid te verkleinen, bijvoorbeeld via verbeteringen in onderwijs, huisvesting, inkomen en milieuregulering. Indicatoren zoals levensverwachting, ziektebelasting en infantiele sterfte worden gebruikt om vooruitgang te volgen.