Gerechtelijk

Gerechtelijk is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betrekking heeft op de rechtbanken, de rechterlijke macht en op rechterlijke procedures. Het wordt gebruikt om zaken aan te duiden die door een rechter worden behandeld of die onder de rechtsmacht van de rechter vallen, in tegenstelling tot bredere juridische of administratieve aangelegenheden.

Het woord is afgeleid van gerecht, verwijzend naar de rechtbank en de rechtspraak. In de praktijk onderscheidt gerechtelijk zich van juridisch: gerechtelijk verwijst expliciet naar de rol van de rechter en naar gerechtelijke procedures, terwijl juridisch een algemenere term is die ook non-rechterlijke aspecten van het recht kan omvatten.

Veelvoorkomende uitdrukkingen zijn onder meer gerechtelijke procedure, gerechtelijke uitspraak, gerechtelijk bevel en gerechtelijk toezicht. In officiële documenten, vonnissen en civiele procedures wordt het begrip frequent gebruikt, zowel in Nederland als in België (Vlaanderen). De term komt ook voor in strafrechtelijke en geschilrechterlijke contexten, waar de rechterlijke macht handelingen verricht of beslissingen neemt.

Relatief aan juridisch moet worden opgemerkt dat juridisch een bredere aanduiding is voor zaken met betrekking tot het recht als systeem, wetten en rechtsregels, terwijl gerechtelijk expliciet verwijst naar de rechterlijke arena en de processen die bij de rechtbank plaatsvinden. Samengevat verwijst gerechtelijk naar zaken die door de rechter worden behandeld en beheerst binnen het rechtssysteem.