Effektieve

Effektieve is een variant van het bijvoeglijk naamwoord dat verwant is aan het Nederlandse begrip “effectief”, oftewel het vermogen om het beoogde resultaat te bereiken. In moderne standaardspelling wordt meestal de vorm “effectieve” gebruikt. De spelling met een k, “effektieve”, is vooral terug te vinden in oudere teksten en in sommige dialectale of historische contexten; in hedendaagse Nederlandse teksten wordt deze vorm doorgaans als verouderd beschouwd. In Afrikaans komt een vergelijkbare vorm als effektiw of effektiewe voor, afhankelijk van de specifieke spellingregels van die taal.

Etymologisch komt effektief/ effectueel voort uit Latijns effectivus, via Franse en Engelse beïnvloeding, met de kern betegnend dat iets tot stand brengt wat het beoogde effect heeft. In het Nederlands is het woord deel van hetzelfde lexicon als gevolg- en effectgerelateerde termen zoals effect, effectiviteit en effectbepaling.

Gebruikelijk betekent effektieve (of effectieve) dat iets doelmatig en doeltreffend is: het levert het gewenste resultaat op zonder onnodige verspilling of afwijkingen. Het begrip staat tegenover termen zoals efficiënt, wat vooral verwijst naar doeltreffend optreden met minimale middelen, en mogelijk tegenover ineffectief als iets geen beoogd effect sorteert. In beleids- en managementtaal is sprake van een focus op efectiviteit, oftewel de mate waarin acties het gewenste doel daadwerkelijk realiseren.