EUklimaatmaatregelen

EUklimaatmaatregelen verwijzen naar het beleid en de regelgeving op EU-niveau die gericht zijn op het terugdringen van broeikasgasemissies en het bevorderen van klimaatadaptatie binnen de lidstaten. Het geheel is geïnspireerd door de Europese Green Deal, geïntroduceerd in 2019, en wordt uitgevoerd via bindende verordeningen en richtlijnen die lidstaten in nationale wetten omzetten.

Belangrijke doelstellingen zijn onder meer netto-nul uitstoot in 2050 en minstens een vermindering van 55% van de broeikasgasemissies in 2030 ten opzichte van 1990. Deze doelstellingen vormen de basis van het Fit for 55-pakket, een reeks voorstellen die tussen 2020 en 2021-2023 zijn vastgesteld en stap voor stap worden geïmplementeerd.

De belangrijkste instrumenten zijn onder meer het EU-emissiehandelssysteem (EU-ETS) voor elektriciteit, zware industrie en, sinds de afgelopen jaren, administratieve uitbreiding naar andere sectoren; de Effort Sharing Regulation (ESR) die emissies reguleert in niet-ETS-sectoren zoals transport en gebouwde omgeving; de Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED II) die een bindend doel stelt voor het aandeel hernieuwbare energie in de energiemix; en de Richtlijn Energie-efficiëntie (EED) die energieverbruik en efficiencyprogramma’s afdwingt. Daarnaast wordt ingezet op toekomstige maatregelen zoals een Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) om koolstofverdringing te verminderen en sociale fasering via het Just Transition Fund.

Het toezicht en de uitvoering verlopen via nationale energie- en klimaatplannen (NECPs) die lidstaten indienen en via toezicht van de Europese Commissie. Schendingen kunnen leiden tot infractieprocedures. Implementatie kent verschillende economische en maatschappelijke uitdagingen, onder meer op het gebied van prijsvolatiliteit, financiering en sociale eenheden.