Characterisering

Characterisering is het proces waarmee een fictief personage in een verhaal wordt gevormd en geïnterpreteerd. Het omvat hoe een personage wordt gepresenteerd, welke eigenschappen en motivaties aan hem of haar worden toegeschreven, en hoe die kenmerken veranderen na verloop van tijd. In literatuur, film en theater speelt characterization een sleutelrol bij het oproepen van begrip, betrokkenheid en thema’s.

Er worden twee hoofdbenaderingen onderscheiden. Directe characterization gebeurt wanneer de verteller of auteur expliciet karaktertrekken, gevoelens of motieven meldt. Indirecte characterization gebeurt via wat een personage zegt en doet, hoe anderen op hem reageren, welke keuzes hij maakt, hoe hij denkt en hoe hij eruitziet, zodat lezers of kijkers zelf kenmerken afleiden. Verder maakt men onderscheid tussen rond en plat karakter, en tussen dynamische en statische karakters. Een rond karakter heeft meerdere, veranderende eigenschappen en complexen; een plat karakter vertoont beperkt, voorspelbaar gedrag. Dynamische karakters ondergaan een verandering gedurende het verhaal; statische karakters blijven in essentie hetzelfde.

Het doel van characterization is om de plot voort te stuwen, thema’s te verkennen en empathie of kritische afstand bij het publiek op te roepen. De gekozen benadering varieert per medium: literatuur leunt vaak op intern perspectief en taalgebruik, film op visuele signalen en acteerwerk, en theater op dialoog en aanwezigheid op het podium. De betrouwbaarheid van het vertellersperspectief kan de interpretatie beïnvloeden en openings bieden tot meerdere lezersinzichten.